Hubble-romteleskopet, menneskesonens lengevarende vindauge til kosmiske underverk, feira nyleg 34 år i rommet. For å markera denne milepelen delte NASA eit forbløffande bilete av ein himmelsk førestilling som er kjend som Den Lille Dumklokka-tåka, som ligg omtrent 3 400 lysår frå vår planet.
Oppdaga i 1780 av Pierre Méchain, vart tåka fyrst trudd å vera eit kometlignande objekt og vart katalogisert av Charles Messier som nummer 76. Hubble sine detaljerte bilete har likevel gjeve astronomane moglegheit til å klassifisera den som ei planetarisk tåke innanfor stjernebiletet Persevs.
Den noverande forma til Den Lille Dumklokka-tåka er attribuert dei store skyene av gass og støv som vart utstøytt av ei døyande stjerne som ein gong var ein del av eit binært system. NASA si forteljing ved sida av biletet forklarer stjerna si utviding og den resulterande danninga av gass- og støvkretsen.
Himmelfenomenet som Hubble har fanga blir estimert å falma bort om omtrent 15 000 år, men arven hennar vil vare mykje lenger gjennom teleskopet sine omfattande observasjonar. Gjennom over tre tiår i bane har Hubble samla ein mengd data, der ikkje alt er analysert.
Dette verdifulle arkivet er lagra ved Mikulski Arkivet for Romteleskop i Maryland, USA. Det er framleis open tilgjengeleg for forskarar over heile verda. Fram til no har det blitt publisert nesten 44 000 vitskaplege artiklar basert på observasjonar frå Hubble, og har gjeve innsikt i universet utover vår rekkevidde.
Viktigheit av Hubble-romteleskopet (HST)
Hubble-romteleskopet er eit ikonisk verktøy for astronomar og har spelt ein avgjerande rolle i å utvide vår forståing av universet. Sidan lanseringa den 24. april 1990, har Hubble gjort talrike oppdagingar, inkludert å fastsetja hastigheita av universets utviding, observera dei fjernaste galaksiane som nokon gong er sett, og studere atmosfærene til eksoplanetar. Det har gitt høgoppløyste bilete av himmelske objekt, og tillate for uovertruffen detaljnivå i å studere kosmos.
Store utfordringar og kontroversar
Ei av hovudutfordringane knytt til Hubble var det defekte primærspeilet, som vart oppdaga kort tid etter at det vart sett i drift. Dette feilet førte til at bileta vart uskarpe. Situasjonen vart retta opp i 1993 under ein tenestemisjon der astronautar installerte korrigerande optikk. Dette inisiale feilet førte til kontroversar om teleskopets kapasitet og kostnad.
Ein annan utfordring har vore vedlikehald og oppgradering av Hubble. Teleskopet vart designa for å verte betjent av romferja, og fem tenestemisjonar (den siste i 2009) har reparert og oppgradert teleskopet. Sidan romferja vart pensjonert i 2011, har ikkje vidare tenestemisjonar vore mogeleg.
Fordelar og ulemper
Fordelane med HST inkluderer evna til å observera i ultraviolet, synleg og nær-infrarauddeiligheitane med ei ublokka utsikt som jordbaserte teleskop manglar på grunn av jordas atmosfære. Plasseringa i låg jordbane gir ein stabil og godt forstått arbeidsstad for langsiktige observasjonar. På negativsida har Hubble ei avgrensa operasjonell levealder, og med slutten på romferjeprogrammet er vedlikehaldet meir utfordrande. I tillegg kan ikkje Hubble oppgraderast med dei nyaste teknologiane like enkelt som jordbaserte teleskop.
Arv og dataarkiv
Hubble-romteleskopet vil etterlate seg ein arv som strekkjer seg langt inn i framtida for utforsking av rommet. Data som allereie er samla inn, fortsett å vere ei gullgruve for vitskapsfolk, og det fritt tilgjengelege Mikulski Arkivet for Romteleskop sikrar at forskarar kan halde fram med å bruke desse dataa til nye oppdagingar. Arkivet aukar teleskopet si langsiktige verdi utover si operasjonelle levetid.
For meir informasjon om NASA og prosjekta deira, kan du besøke den offisielle nettsida deira via denne lenka.