Parlament Europejski oficjalnie zatwierdził pierwszą na świecie kompleksową ustawę regulującą sztuczną inteligencję, co stanowi istotny krok w stronę regulacji technologii AI. Inicjatywa ta odpowiada na szybki rozwój technologii cyfrowych oraz potencjalne zagrożenia i niepewności, jakie niosą.
Proces powstania tego ramowego ustalonego przez AI rozpoczął się wiosną 2021 r., kiedy Komisja Europejska ujawniła swoje pierwotne ramy prawne dla AI. Z biegiem czasu propozycja ta ewoluowała, pod wpływem coraz większej popularności zastosowań AI, takich jak popularne chatboty od OpenAI i Google, podkreślając potencjał AI w praktycznych zastosowaniach. Pojawiały się także obawy dotyczące tworzenia i dystrybucji mediów syntetycznych, w tym deepfake’ów.
Postęp był przyspieszony w trakcie prezydencji Hiszpanii w UE, która nadała priorytet tej sprawie, prowadząc do wstępnej umowy politycznej w grudniu 2023 r. Następne negocjacje trójstronne dotyczyły różnic w poglądach, zwłaszcza w zakresie wykorzystania narzędzi AI przez organy ścigania, z różnymi naciskami na bezpieczeństwo i prywatność.
Priorytetem Parlamentu Europejskiego, jak zostało to oświadczone na ich stronie internetowej, jest zapewnienie, że systemy AI w UE są bezpieczne, transparentne, odpowiedzialne, niedyskryminacyjne i przyjazne dla środowiska. Proces regulacyjny podkreślał, że AI musi być „godne zaufania”, a zasady skoncentrowane na człowieku muszą zapewnić ochronę przed nadużyciami przez władze publiczne i podmioty prywatne.
W lutym 2024 r. umowa została zatwierdzona przez Komitet Stałych Przedstawicieli Państw Członkowskich, a następnie uzyskała zdecydowane poparcie Parlamentu Europejskiego w marcu, z regulacją mającą wejść w życie 20 dni po oficjalnym opublikowaniu. Jednak w pełni będzie ona obowiązywać dopiero 24 miesiące później.
Regulacja będzie opierać się na proponowanej przez OECD definicji AI, która ma być neutralna technologicznie, aby uwzględniać przyszłe systemy AI. Szerokość tej definicji stanowi zarówno siłę, jak i słabość, biorąc pod uwagę jej potencjalną ponadczasowość i obawy z jej zakres włączania pewnego oprogramowania luźno związanego z AI.
Pojawiają się również obawy o szczegółowe wyjaśnienia, zwłaszcza dotyczące systemów wysokiego ryzyka oraz prawa obywateli do zrozumienia ich mechanizmów.
W odniesieniu do kar, ustawa proponuje, że im większe jest ryzyko szkody społecznej, tym bardziej dotkliwe powinny być obowiązki i kary za naruszenia. Sankcje mogą wynosić od 1,5% obrotu firmy lub 7,5 mln euro do nawet 7% lub 35 mln euro.
Ostatecznie ustawa o sztucznej inteligencji klasyfikuje systemy AI na cztery poziomy ryzyka, zdecydowana większość z nich wpadając w kategorię minimalnego ryzyka i będąc mało prawdopodobnymi do podlegania nowej regulacji UE. Systemy wysokiego ryzyka, takie jak te wpływające na wyniki wyborów, będą wprowadzane na rynek tylko po spełnieniu określonych kryteriów, podczas gdy systemy nieakceptowalnego ryzyka, takie jak techniki manipulacyjne czy nieselektywne rozpoznawanie twarzy, będą zakazane w UE.
Kluczowe pytania i odpowiedzi:
– Co skłoniło do stworzenia AI Act w Europie?
Rozwój technologii AI i ich coraz większa integracja w różne sektory społeczeństwa skłoniły do ustanowienia tego ramowego prawnego regulaminu. Ma on na celu zmniejszenie potencjalnych zagrożeń, zapewnienie etycznego wykorzystania technologii oraz jasność dla deweloperów i użytkowników AI.
– Jakie są istotne cechy AI Act?
Ustawa wprowadza regulacje zapewniające, że systemy AI są bezpieczne, transparentne, odpowiedzialne, niedyskryminacyjne i przyjazne dla środowiska. Wprowadza ona obowiązki dla systemów AI o wysokim ryzyku i zakazuje tych uważanych za nie do przyjęcia. Kategoryzuje zastosowania AI na różne poziomy ryzyka i wiąże z nimi odpowiednie wymagania regulacyjne.
– Jakie są główne kontrowersje związane z ustawodawstwem?
Jedną z kontrowersji wynika z balansu między bezpieczeństwem a prywatnością, zwłaszcza w odniesieniu do narzędzi AI stosowanych w organach ścigania. Szeroka definicja AI Act jest punktem sporu, ponieważ może obejmować oprogramowanie luźno związane z AI, wywołując debatę na temat zakresu regulacji i neutralności technologicznej.
Kluczowe Wyzwania i Kontrowersje:
– Zakres Regulacji: Ustalenie jasnego i skutecznego zakresu, który uwzględnia zamierzone systemy AI bez nadmiernego uregulowania, stanowi wyzwanie.
– Balans Prywatności i Bezpieczeństwa: Znalezienie wspólnego stanowiska w zakresie wykorzystania AI w organach ścigania podkreśla napięcie między przestrzeganiem praw jednostki a zagwarantowaniem bezpieczeństwa zbiorowego.
– Neutralność Technologiczna: Zapewnienie, że regulacja pozostanie aktualna i skuteczna w miarę rozwoju technologii AI, stanowi wyzwanie.
– Globalny Wpływ: AI Act może wpłynąć na firmy międzynarodowe i skłonić do podjęcia podobnych podejść legislacyjnych na całym świecie, potencjalnie tworząc mozaikę regulacji, które firmy muszą pokonać.
Zalety i Wady:
– Zalety:
– AI Act oferuje spójne ramy prawne w całej UE, co ułatwia harmonizację i zapewnia pewność prawną dla deweloperów i użytkowników AI.
– Ma potencjał zwiększenia zaufania konsumentów do technologii AI poprzez zwiększenie bezpieczeństwa i przejrzystości.
– Koncentracja na kwestiach etycznych pomaga zapobiegać nadużyciom i sprawia, że AI jest rozwijana w sposób skoncentrowany na człowieku.
– Wady:
– Szeroka definicja AI może prowadzić do niezamierzonych uwzględnień, co będzie skutkowało nadmiernym uregulowaniem niektórych oprogramowań.
– Koszty związane z przestrzeganiem mogą być wysokie, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
– Regulacja może spowolnić tempo innowacji i wdrożeń AI w UE w porównaniu do innych regionów z mniej restrykcyjnymi przepisami.
Aby uzyskać dalsze informacje na temat podejścia UE do ustawodawstwa w zakresie sztucznej inteligencji, odwiedź oficjalną stronę internetową Unii Europejskiej pod adresem europa.eu lub Parlamentu Europejskiego pod adresem europarl.europa.eu. Te zasoby dostarczą aktualne informacje i najnowsze doniesienia na temat regulacji dotyczących AI.