Google ve Implement Consulting Group tarafından yürütülen kapsamlı bir araştırma olan “Türkiye’de Yapay Zekanın Ekonomik Potansiyeli” adlı çalışma, ülkenin verimli yapay zeka (YZ) benimseme sayesinde gelecek on yıl içinde yıllık %5 oranında bir GSYİH büyümesi yaşayabileceği tahmininde bulunmaktadır.
Google’ın Yapay Zeka Aracılığıyla Türk Ekonomisini Güçlendirme Çalışması
Google ve Implement Consulting Group iş birliğiyle hazırlanan “Türkiye’de Yapay Zekanın Ekonomik Potansiyeli” raporunda belirtilen tahminlere göre, Türkiye’deki endüstrilerde verimli YZ’in geniş çapta uygulanması durumunda, yaklaşık on yıl içinde yıllık %5 oranında GSYİH artışı elde edilebilir. Yapay zeka’nın gelişi, yetenekler ve erişilebilirlik alanlarında büyük bir artış görmüş olup kişisel ve iş kullanımı için hızla benimsenmektedir. 2023’te, küresel iş gücünün verimli YZ’i işlerinde kullandığı oranın %28 olduğu belirlenirken, Türkiye’de sadece %5,5’lik bir işletme YZ çözümlerini kullanmaya başlamıştır. Halbuki gelişmiş ekonomilerde, verimli YZ’den ekonomiye önemli katkılar, on yıldan kısa bir sürede zirveye ulaşabilir. Akademik çalışmalar, şirket düzeyinde YZ benimsenmesini takiben iş gücünün yıllık olarak %2-3 daha verimli hale geldiğini öne sürmektedir. Google’ın Implement Consulting Group’tan talebi doğrultusunda yürütülen araştırma, YZ’nin Türkiye ekonomisi, istihdam ve sosyal zorluklar üzerindeki olası etkilerini incelemeyi amaçladı.
Türkiye’nin İçindeki Potansiyel
Google Türkiye Ülke Direktörü Mehmet Keteloğlu, herkes için YZ’nın erişilebilir ve faydalı olmasını değer verdiklerini belirtti: bireyler, işletmeler, toplumlar ve geniş çapta toplum. Türkiye’deki faydaların en yüksek seviyeye çıkarılabilmesi adına YZ’nın potansiyeli, etkileri ve zorlukların anlaşılmasının önemine vurgu yaptı. Yakın zamanda paylaşılan raporlarının, Türkiye’nin geleceğinde YZ’nın olası rolüne ışık tuttuğunu vurguladı. Keteloğlu, YZ uygulamasında beş yıllık bir gecikmenin, bu potansiyel büyümeyi %5’ten %1’e düşüreceğini belirtti. Beklenti, çalışanların çoğunun üretken YZ aracılığıyla yeteneklerini ve verimliliklerini artırarak üretkenliği artırabilmesi. Türkiye’nin YZ’nin potansiyel katkılarını eşleştirebilmesi için, eğitim, Ar-Ge ve ticarileştirme çalışmaları yoluyla eksiklikleri kapatması gerekmektedir.
Türkiye’nin Mevcut Durumu ve Geleceğe Yönelik Yolculuğu
Implement Consulting Group’un ortağı Eva Rytter Sunesen, Google ile iş birliği içinde diğer ülkelerde gerçekleştirdikleri benzer çalışmaları tartıştı ve Türkiye’nin YZ potansiyelinin Avrupa’daki gelişmekte olan pazarlarla uyumlu olduğunu belirtti. Uzun vadeli olarak Türkiye’nin potansiyelinde bir büyüme öngördü ve 12-13 yıl içinde GSYİH’ye %7’ye kadar katkı sağlama tahmininde bulundu. Rapor, Türkiye’nin uluslararası liderlerle hedef belirleyebileceği bir ölçekte olduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye, operasyonel ortam açısından umut verici sonuçlar sergilemesine rağmen YZ becerileri açısından önde gelen ülkelerle karşılaştırıldığında dünya genelinde geride kalmaktadır. Türkiye’nin operasyonel anlamda iyi işler yapmasına rağmen, YZ stratejisi ve altyapıda ilerleme kaydetmesi gerektiği belirtilmiştir. Rapor, YZ’nin faydalarından yararlanabilmek için yatırım ikliminin güçlendirilmesini ve YZ faydalarından yararlanmak için beş politika perspektifini önermektedir: inovasyonu desteklemek, Ar-Ge’ye yatırım yapmak, etkin düzenleyici çerçeveler oluşturmak, yaygın kullanımı desteklemek ve erişilebilir hale getirmek, insan sermayesi ve YZ destekli bir iş gücü geliştirmek.
Öne Çıkan Bulgular
Üretken YZ, çeşitli endüstrilerde bir asırlık ilerlemeye denk gelebilecek bir otomasyon gelişim sıçraması sağlama potansiyeline ve önemli ekonomik etki tahminlerine sahiptir. Rapor, Türkiye’de verimli YZ’in kapsamlı şekilde uygulanmasının önemli bir yıllık GSYİH artışına yol açabileceğini öngörmektedir. Zamanında uygulanmaması durumunda, verimli YZ’in potansiyel GSYİH artışından kayda değer ölçüde sapmalar yaşanabilir. Üretken YZ’in öncelikli etkisinin, iş gücünün büyük bir kesiminin kapasitesini, becerilerini ve verimliliğini artırması beklenmektedir. Hizmet sektörü gibi endüstriler, YZ aracılığıyla önemli bir verimlilik artışı görebilir ve bu sektördeki ekonomik potansiyelin yaklaşık %70’ini oluşturabilir.
Makalede sunulan bilgilere göre, Türkiye’nin GSYİH üzerindeki yapay zeka etkisine dair potansiyel ekonomik etkiyi tartışan bu içerikle ilişkilendirilebilecek çeşitli sorular, zorluklar ve tartışmalar bulunmaktadır:
Önemli Sorular:
1. Türkiye’deki çeşitli sektörlerde yapay zeka benimsenmesi istihdamı nasıl etkileyecek?
2. Türk hükümetinin ve özel sektörünün, bu yapay zeka kaynaklı büyümeyi kolaylaştırmak için atması gereken belirli adımlar nelerdir?
3. Türkiye, yapay zekanın faydalarını toplumun farklı kesimlerine eşit bir şekilde nasıl dağıtabilir?
4. Türkiye’de yapay zeka benimsenmesiyle ortaya çıkabilecek etik konular ve olası önyargılar nelerdir?
Önemli Zorluklar:
– Yapay zeka teknolojilerine ve girişimlerine yeterli yatırımın sağlanması.
– Nitelikli yapay zeka profesyonellerinin ve dijital okuryazar bir iş gücünün yetiştirilmesi ve elde tutulması.
– İş gücünde özellikle otomasyona duyarlı sektörlerdeki potansiyel negatif etkilerin önlenmesi ve ele alınması.
– İnovasyonun gizlilik ve etik konularla dengelenmesi, bunların içinde YZ önyargılarının önlenmesi ve azaltılması için çerçevelerin oluşturulması.
Tartışmalar:
– Yapay zeka iş kayıplarına yol açabilir ve sosyal huzursuzluğa sebep olabilir ya da ekonomik eşitsizliği artırabilir.
– Yapay zeka teknolojisine kontrol ve erişimin birkaç şirketin elinde toplanması, tekel sorunlarına ve veri gizliliği endişelerine yol açabilir.
Faydalar:
– Çeşitli endüstrilerde artan verimlilik ve etkinlik.
– Türkiye’nin GSYİH büyüme oranını önemli ölçüde artırma potansiyeli.
– Farklı sektörleri dönüştürme ve modernize etme fırsatı, onları küresel arenada rekabetçi hale getirme.
– Sıkıcı görevleri otomatikleştirme ve inovasyonu teşvik etme suretiyle yaşam kalitesini artırma.
Dezavantajlar:
– Otomasyona duyarlı sektörlerde iş kaybı riski.
– Yapay zeka entegrasyonu ve eğitimi için önemli başlangıç yatırımı gerekliliği.
– Yapay zeka faydalarının eşit bir şekilde dağıtılmaması durumunda eşitsizliklerin artması riski.
– Veri gizliliği ihlalleri ve algoritmik önyargı gibi etik sorunlarla karşı karşıya kalma riski.
YZ ve küresel etkileri hakkında ilgili bilgilere ulaşmak için aşağıdaki bağlantıları ziyaret edebilirsiniz:
– OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü)
– Dünya Ekonomik Forumu
– Birleşmiş Milletler