Yapay Zekanın çiçeklenmesinden yaklaşık bir yıl geçtiğimizde, endüstrileri devrimleştirmek için potansiyelini düşünmek, Hollanda Altın Çağı sırasında meşhur “lale çılgınlığı” gibi, oldukça önemlidir. Bununla birlikte, soru şudur: ChatGPT gibi yapay zeka tabanlı teknolojiler, insan işçileri tamamen mi yerine getirecek, yoksa sadece işlerini geliştirecek mi?
İşgücü üzerindeki yapay zeka etkisi konusundaki tartışmalar devam ederken, bir şey netleşmeye başlıyor: yöneticiler, bu yenilikleri, hakları gasp edilmiş işçiler tarafından yapılan belirli görevleri değiştirme veya basitleştirme araçları olarak görmeye başlıyorlar.
Örneğin IBM, bu yıl şirketin yapay zekayı benimsemesiyle kısmen beslenen hisselerinde %17’lik bir artış gördü. IBM CEO’su Arvind Krishna, açıkça yapay zekanın kuruluş içindeki işleri kısmen veya tamamen yerine getirebileceğini kabul etmiştir. Aslında Krishna, yapay zekanın, şirketin sadece 700 kişinin çalıştığı manuel insan kaynaklarıyla ilgili görevleri 50’ye düşürmesine yardımcı olduğunu ortaya çıkarmıştır, böylece şirketin diğer amaçlarına odaklanmasını sağlamıştır.
Ancak, Krishna’nın bu konudaki duruşu biraz karışık gibi görünmektedir. İlk başta, belirli rollerin yapay zeka tarafından değiştirileceğini öne sürdü, ancak daha sonra yapay zekanın işten daha fazla çalışma oluşturacağını iddia etti. Dolayısıyla, karar vericilerin yapay zeka teknolojilerini nasıl benimseyecekleri ve uygulayacakları konusundaki son karar belirsiz kalmaktadır.
Yine de, beautiful.ai tarafından yapılan 3.000 yöneticinin katıldığı son anket, birçok liderin IBM’in örneğini takip etmeyi düşündüğünü ortaya koymaktadır. Anketin şaşırtıcı bir şekilde %41’i, bu yıl işçileri maliyet etkin yapay zeka ürünleri ile değiştirmek istediklerini dile getirmiştir, bu da işgücünü yeniden şekillendirebilecek bir potansiyel değişikliği işaret etmektedir.
Bu yapay zeka otomasyonuna artan ilgi, işçi memnuniyetsizliği ve istikrarsızlık dalgasıyla aynı zamana rast gelmektedir. Son anketler, işçi moralinin tarihi en düşük seviyede olduğunu göstermektedir, birçok birey, devam eden pandemi sırasında mesleklerine olan inançlarını kaybetmektedir. Gelir artışı, enflasyonu aşsa da, ekonomik dalgalanmaların etkilediği haneleri etkileyemedi. Sendika üyeliği, son zamanlarda popülerlikte artış yaşamsına rağmen rekor düşük seviyede sabit kalmaktadır ve grevler ve işçi eylemleri geçen yıla göre %280 artmıştır.
Paradoksal olarak, işçiler daha iyi maaşlar ve iş güvencesi için mücadele ederken, bazı yöneticiler maaş artışları yerine yapay zeka araçlarını düşünmeye başlamışlardır. Ankette, yöneticilerin neredeyse yarısının (%48) şirketlerinin işgücünün önemli bir kısmını yapay zeka destekli çözümlere dönüştürerek fayda sağlayacaklarını düşündüğü ortaya çıkmıştır. Ayrıca, %45’i bu inovasyonları, manuel iş gücüne olan bağımlılığı azaltarak işçi maaşlarını düşürme fırsatı olarak görmektedir.
Bazıları yöneticilerin bilim kurguya mı yoksa sadece yapay zeka akımına kapılmış mı olduklarını sorgulayabilir. 2023 yılında yapay zeka ilk momentumunu kazandığında, bu teknolojinin uygarlık üzerinde olabilecek olası etkileri konusunda yaygın bir paranoya vardı. Ancak zaman ilerledikçe, yeni teoriler, yapay zekanın insan işçileri tamamen değil, yeteneklerini artıracağını öne sürmüştür. İşgücündeki iş güvencesizliğin seviyesi, sektör, kıdem ve coğrafi konum gibi çeşitli faktörlere bağlı olabilir. İlginçtir ki, önemli bir sayıda çalışanlar, korktukları teknolojiyi daha iyi anlamak için yapay zeka eğitimi alma isteğini dile getirmişlerdir.
Gelecekteki iş dünyasının üzerine düşünceler arasında etkili ekonomi yazarları arasında farklı görüşler gözlemlenebilir. Görüşleri, yapay zekanın hakim olduğu bir dünyada bolluk içinde yüksek maaşlı işlerden iyimserliğe, coğrafi ve demografik olarak yoğunlaşmış olumsuz etkiler konusunda uyarılara kadar uzanmaktadır. Bu tartışmalar, işgücü üzerindeki yapay zeka etkilerinin gerçek sonuçlarını çevreleyen belirsizlikleri pekiştirmektedir.
Yatırımcıların milyarlarca dolarlık yatırım yaparak yapay zekaya benzetmesi, ’90’lardaki hisse senedi piyasasının patlamasına benzetilirken, önleyici sesler, yapay zekanın yaşamlarımızı ve işimizi kökten dönüştürme konusundaki önyargılı varsayımlardan kaçınmamız gerektiğine dikkat çekmektedir. Financial Times’tan Rana Foroohar, yapay zeka yeniliğinin hala erken aşamalarında olduğumuzu ve gerçek etkisinin önümüzdeki on yıl içinde ortaya çıkacağını savunmaktadır. Ayrıca, yakın gelecekte patlayabilecek bir yapay zeka balonu olasılığından da uyarıda bulunmaktadır.
Bu keşfedilmemiş topraklarda, yöneticiler, potansiyel işçi ayaklanmalarını durdurmaya yetebilecekleri düşündükleri yapay zeka kaldıracına sahip olmayabilirler. Dahası, karar alma rollerinden dolayı bir dereceye kadar korunmuş olsalar da yöneticiler, yapay zeka tarafından oluşturulan tehditlerden muaf değillerdir. Anketin büyük bir yüzdesi (%48), yapay zeka araçlarının maaşlarını riske atacağını düşünmektedir ve bu da işgücü genelinde maaşlarda gerilemeye yol açabilir. Ayrıca, %50’si, yönetim pozisyonlarıyla ilgili özellikle yapay zeka ile ilişkili olası maaş indirimleri konusunda endişelerini dile getirmiştir.
Genel inancın aksine, çoğu yönetici tüm işgücünü robotlarla değiştirmeyi aramıyor. 66%’lık bir çoğunluk, çalışanların üretkenliğini artırmak için yapay zeka araçlarını kullanmaktan hoşlanırken, sadece küçük bir kesim (%12) işgücünü tamamen otomatik hale getirmeyi düşünüyor.
Kuşkusuz, yapay zeka hala büyüleyici ve endişe verici bir konu olmaya devam etmektedir. Çeşitli endüstrilere müdahale etme ve dönüştürme potansiyeli göz ardı edilemez, ancak iş ve işçiler üzerindeki gerçek etkiler belirsizliğini korumaktadır. Yapay zeka ile yönlendirilen bir geleceğe doğru ilerlerken, yenilik ve işgücünü tanımlayan insan unsuru arasındaki denge üzerinde düşünmek esastır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Yapay Zeka insan işçilerini mi değiştirecek?
C: Yapay Zekanın insan işçileri üzerindeki etkisi hala tartışma konusudur. Bazı işler yapay zeka teknolojileri tarafından yerine getirilebilirken, aynı zamanda yapay zekanın insan yeteneklerini geliştirebileceği ve katkıda bulunabileceği potansiyel de vardır.
S: Yöneticiler işçileri yapay zeka ile değiştirmeyi mi düşünüyorlar?
C: Bir ankete göre, yöneticilerin %41’i bu yıl işçileri daha ekonomik yapay zeka ürünleri ile değiştirmeyi arzuladıklarını dile getirmiştir.
S: Yapay Zeka maaşlarda azalmaya yol açabilir mi?
C: Yapay zeka araçları, belirli insan gücü gerektiren işlerin ihtiyacını azalttığından, yöneticilerin %45’i bunun, çalışan maaşlarının düşmesine yol açabileceğine inanmaktadır.
S: Yapay Zeka yönetim pozisyonlarını etkiler mi?
C: Yöneticiler, yapay zekanın potansiyel tehdidinden muaf değillerdir. Anket, yöneticilerin %50’sinin, yönetim pozisyonlarına özgü maaş indirimleri konusunda endişelerini dile getirdiklerini ortaya koymuştur.
S: Yöneticiler işgücünü tamamen otomatikleştirmeyi mi düşünüyorlar?
C: Yaygın inancın aksine, patronların yalnızca %12’si işgüçlerini tamamen otomatikleştirmeyi düşündüklerini belirtirken, çoğunluk (%66) yapay zeka araçlarını çalışanların üretkenliğini artırmak için kullanmaktan yana.
