در دهه گذشته، قطب های فناوری و دیجیتالیزاسیون به شکوفایی رسیده‌اند، زیرا اقتصاد و جامعه ما را با سرعتی فزاینده تحول می‌دهند. در یک جهان در حال اتصال رو به افزایش، این قطاع‌ها، به ویژه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT)، رشدی سه برابر رشد اقتصاد به لحاظ کلی تجربه کرده‌اند.
در سال 2023، در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) که شامل 38 کشور می‌شود، قطاع ICT نرخ رشد میانگینی برابر با 7.6% را تجربه کرد، به سطحی رکوردی که از سال 2013 دیده نشده بود. این شماره چشمگیر از گزارش “چشم‌انداز اقتصاد دیجیتال 2024” شورای اقتصادی OECD برمی‌آید، گزارشی که به فضای رو به رشد اقتصاد‌های دیجیتال پرداخته است.
جلد افتتاحیه گزارش نورنگاری فناوری‌های مهمی مانند هوش مصنوعی (AI) و شبکه‌های بی‌سیم پیشرفته است. آن از پذیرش آن‌ها توسط کسب‌وکارها، دولت‌ها و جامعه مدنی پردازش می‌کند در حالی که به توانایی تحولی مخرب خود تامل می‌کند. رشد اسپانیا در این زمینه حدود 7% است، که با میانگین OECD هماهنگ است اما همچنان پای پیشرفت 12% قطاع انگلیس را دنبال می‌کند. بر خلاف این، کشورهایی چون جمهوری اسلواک، یونان، ایتالیا، لتونی، نروژ و مجارستان زیر میزان 5% باقی‌مانده‌اند.
اطلاعات نیروی حیاتی پشت این اکوسیستم پویا قرار گرفته‌اند، که نیاز به نهاده‌ی آمپلیتود بالا، سرعت و کاهش تأخیر را ایجاب کرده‌اند. تقریباً همه کشورهای OECD شبکه‌های 5G را راه‌اندازی کرده‌اند و به فناوری‌های بیشتری پرداخته و به دنبال راه‌اندازی تجاری 6G حدود سال 2030 هستند. این پیشرفت‌ها امیدوارند که شکاف دیجیتالی را پل کنند، به ویژه در مناطق روستایی خدمت‌کرده‌اند که هنوز تفاوت‌های مهمی در مهارت‌های دیجیتالی باقی‌مانده است.
استفاده از محاسبات ابری و دستگاه‌های اینترنت اشیاء (IoT) به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است، در حالی که فناوری‌های مبتنی بر داده مانند هوش مصنوعی هنوز در ابتدای راه خود هستند، که 28% آن‌ها از شرکت‌های OECD از هوش مصنوعی تولیدی استفاده می‌کنند. OECD نیاز به دسترسی منصفانه و آموزش زودهنگام مهارت‌های دیجیتال برای تسریع فرآیند پذیرش فناوری و کاهش تفاوت‌های استفاده از اینترنت مربوط به سن، تحصیلات و درآمد را تأکید می‌کند، که این مسئله برای فرصت‌های برابر و شامل شدن دیجیتال اساسی است.
آینده هوش مصنوعی وعده‌های بزرگی دارد، با افزایش سرمایه‌گذاری از 1.3 میلیارد دلار در سال 2022 به 17.8 میلیارد دلار در سال 2023، که اکنون نماینده 18.2% از کل سرمایه‌گذاری‌های ونچر در زمینه هوش مصنوعی است. اما، گزارش هشدار می‌دهد که باید از خطرات مربوط به اعتماد، برابری، حریم خصوصی، امنیت و مسئولیت اطلاعاتی این فناوری‌ها پیش بینی شود. حوادث مربوط به هوش مصنوعی، به ویژه هوش مصنوعی تولیدی، از سال 2022 به بعد افزایش یافته‌اند، و فهم مزایا و چالش‌های احتمالی این فناوری‌ها حیاتی است.
در پایان، گزارش به بررسی واقعیت مجازی (VR) می‌پردازد، یک رسانه غوطه‌ور که تجربیاتی را شبیه‌سازی می‌کند که برای دنیای واقعی خطرناک یا غیرقابل اجرا هستند. اگرچه VR مرزهای تجربیات جدیدی را هموار می‌کند، اما نیازمند راهکارهای نوین امنیتی و حریم خصوصی است، زیرا یک جلسه سه‌ماهه VR می‌تواند تقریباً دو میلیون داده یکتای مربوط به تشخیص حرکات بدن کاربر تولید کند، که این امر نگرانی‌های قابل توجهی ایجاد می‌کند، به ویژه در زمینه رفاه جسمی و روانی کاربران جوان.
سوالات مهم و چالش‌های کلیدی:
1. چگونه می‌توان شکاف دیجیتال را به طور مؤثر پل کرد؟
– اقداماتی برای بهبود زیرساخت‌های دیجیتال ضروری هستند، به خصوص در مناطق روستایی. افزایش دسترسی به اینترنت با سرعت بالا، ترویج آموزش دیجیتال و اطمینان از دسترسی مقرون به صرفه به دستگاه‌های دیجیتال گام‌های حیاتی به سوی شاملیت دیجیتال هستند.
2. چه ریسک‌هایی با هوش مصنوعی ارتباط دارند و چگونه می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد؟
– ریسک‌های هوش مصنوعی شامل مسائل جانبی، نبود شفافیت و مسائل حریم خصوصی می‌شوند. اجرای دستورالعمل‌های اخلاقی، بهبود الگوریتم‌ها برای کاهش جانبی بودن و چهارچوب عملیاتی موثر می‌تواند به مدیریت این ریسک‌ها کمک کند.
3. چگونه رشد سریع قطاع ICT تأثیرگذاری بر اشتغال دارد؟
– رشد قطاع ICT فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌کند، به ویژه برای کسانی با مهارت‌های فنی. با این حال، خطر از بین رفتن شغل به دلیل اتوماسیون هم وجود دارد، این امر نیاز به برنامه‌های بازآموزی و ارتقاء مهارت‌ها دارد.
مزایا:
– توسعه اقتصادی: افزایش قابلیت دسترسی به ICT به رشد اقتصادی کمک می‌کند و فرصت‌های کاری جدید ایجاد می‌کند.
– نوآوری: عصر دیجیتال نوآوری را تشویق می‌کند، که منجر به ایجاد خدمات، محصولات و روش‌های جدید انجام کسب‌وکار می‌شود.
– دسترسی: فناوری‌های دیجیتال می‌توانند به آموزش، بهداشت و خدمات دولتی دسترسی آسان‌تری را ایجاد کنند.
معایب:
– نابرابری: خطر تعمق شکاف دیجیتال وارد شده است، به ویژه با تأثیرات بر آن‌هایی با درآمد کمتر، کمترین تحصیلات و جمعیت‌های روستایی.
– حفظ حریم خصوصی و امنیت: همراه با گسترش داده‌ها، ریسک‌های افزایشی برای نفوذ و تهدیدات حفظ حریم خصوصی شخصی وارد می‌شوند.
– از بین رفتن نیروی کار: اتوماسیون و دیجیتالیزاسیون می‌توانند کارگران را دور بندانند، که نیاز به تلاش‌های قابل توجه درباره بازآموزی کارگران برمی‌آورد.
اختلاف نظرها:
– تنظیم فناوری: برقراری تعادل بین تشویق نوآوری و حفاظت از مصرف‌کنندگان و جامعه موضوع جدی اختلاف نظر است، که کشورهای مختلف به رویکردهای متفاوت می‌پردازند.
– استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی: بحث‌های زیادی در مورد پیامدهای اخلاقی هوش مصنوعی و شناسایی چهره و احتمال توافق‌ها در سیستم‌های هوش مصنوعی در حال انجام است.
پیوندهای مرتبط:
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)
حائز توجه است که پیشرفت‌های مستمر در فناوری به معنای این است که دیجیتالیزاسیون یک چرخه پویایی است. همکاری بین دولت‌ها، بخش خصوصی و جوامع مدنی در غلبه بر چالش‌ها و شکل دهی به یک آینده دیجیتال است که همه افراد از آن مستقیماً سود می‌برند.