Avrupa Birliği, yapay zeka alanını düzenleyen kapsamlı düzenlemeleri onaylamaya hazırlanıyor. Bu düzenlemeler, OpenAI’nin ChatGPT gibi sistemleri de içerecek şekilde yapay zekayı denetlemeyi amaçlıyor. 2021 yılında ilk kez önerilen kurallar, vatandaşları olası risklere karşı koruma ve yeniliği teşvik etme arasında bir denge kurmayı hedefliyor.
Son zamanlarda Microsoft’un da desteğiyle başlatılan OpenAI’nin ChatGPT’si geniş ilgi uyandırdı. Ancak, potansiyel yanlış kullanımı ve olumsuz etkileri de beraberinde getirdiği endişeler arttı. Denetimin gerekliliğini fark eden AB’nin “Yapay Zeka Kanunu”, yüksek riskli yapay zeka sistemleri için daha sıkı gereksinimler getiren bir risk odaklı bir yaklaşım benimsiyor.
Bu düzenlemelere göre, yüksek riskli yapay zeka teknolojileri sağlayıcıları detaylı risk değerlendirmeleri yapmak ve ürünlerinin yasalara uygun olmasını sağlamak zorundalar ve ardından ürünleri halka sunmadan önce bunları gerçekleştirmeliler. AB’nin iç pazar komiseri Thierry Breton, düzenlemelerin benimsediği yaklaşımın orantılı olduğunu ve gereksiz denetimleri en aza indirirken sorumlu yapay zeka dağıtımını sağlamaya odaklandığını vurguladı.
AB’nin “Yapay Zeka Kanunu”, Avrupa’yı güvenilir yapay zeka konusunda küresel bir lider olarak konumlandırarak geniş çapta övgü aldı. Avrupa Parlamentosu üyelerinden Dragos Tudorache ve Brando Benifei, kanunun kabul edilmesinde başarılı oldular ve Tudorache, AB’nin zamanında hareket ettiğini belirterek, “AB başardı. Eğer’ler, ama’lar ve ilerisi yok” ifadesini kullandı.
Söz konusu düzenlemelere uymamanın sonucu, ihlalin niteliğine ve ilgili şirketin büyüklüğüne bağlı olarak 7,5 milyon ile 35 milyon avro (8,2 milyon ile 38,2 milyon dolar) arasında değişen yüksek miktarda cezalarla karşılaşma riski bulunmaktadır. Kurallar açık bir şekilde yapay zekayı tahmin edici polislik için ve biyometrik bilgileri kullanarak ırk, din veya cinsel yönelim gibi hassas kişisel özellikleri çıkaracak sistemlerde kullanımı yasaklamaktadır.
Düzenlemeler ayrıca kamusal alanlarda gerçek zamanlı yüz tanıma teknolojisini sınırlamakta, ancak istisnaları kolluk kuvvetlerine tanınmaktadır. Bununla birlikte, hatta bu durumlarda bile, polisler yapay zeka sistemlerini kullanmadan önce yargı makamlarından onay almak zorundadır. Bu yaklaşım kamu güvenliği endişeleri ile bireysel gizlilik haklarını koruma arasında bir denge kurmaktadır.
Parlamentoda onaylanmasının ardından, AB’nin 27 üyesi beklenildiği gibi Nisan ayında düzenlemeleri resmen kabul edecek. Kanun daha sonra Mayıs veya Haziran ayında AB’nin Resmi Gazetesinde yayımlanacak. ChatGPT gibi yapay zeka modelleri ile ilgili hükümler kanunun resmi yayınlanmasından 12 ay sonra yürürlüğe girecek, diğer tüm kuralların uygulanması için ise iki yıllık bir uyum süresi olacaktır.
Avrupalıların hayatının çeşitli yönlerinde yapay zekanın dönüştürücü potansiyeli, kârlı yapay zeka pazarında büyük teknoloji şirketleri arasındaki yoğun rekabetin yanı sıra geniş kapsamlı lobi faaliyetlerine yol açmıştır. Fransız yapay zeka başlangıç şirketi Mistral AI, Almanya’nın Aleph Alpha’sı ve Google ve Microsoft gibi ABD’li teknoloji devleri, tümü de düzenlemeleri etkilemeye çalışıştır. Bu müzakereler sırasında şirketlerin lobi faaliyetlerinin etkisi, standartlar, eşikler ve diğer yükümlülükler konusunda netlik ve şeffaflık gerektiğini vurgulayan gözlemci gruplar arasında endişe yaratmıştır.
Komiser Breton, AB’nin büyük yapay zeka modellerini düzenlemelerden muaf tutma baskısına karşı koyma taahhüdünü vurgulamıştır. Sonuç olarak ortaya çıkan “Yapay Zeka Kanunu”nu dengeli, risk odaklı ve gelecekte kullanıma uygun bir çerçeve olarak nitelendirmiştir. Ancak, CCIA gibi bazı teknoloji lobi grupları, belirli hükümler konusunda belirsizlikler bulunduğunu iddia ederek, bu hükümlerin Avrupa’da inovatif yapay zeka uygulamalarının gelişimini ve dağıtımını engelleyebileceğini belirtmişlerdir.
Düzenlemelerin başarılı bir şekilde uygulanmasının sağlanması için, gerekli korumaları uygulamak ve aynı anda gelişen ve dinamik bir yapay zeka pazarını sürdürmek arasında hassas bir denge kurmak hayati öneme sahiptir. Sadece kapsamlı ve özenli bir uygulama ile AB, kuralların şirketlere yük olmadığı ve yenilik yapma ve etkili bir şekilde rekabet etme yeteneklerini engellemediği konusunda garanti verebilir.
FAQ
1. “AI Act” nedir?
“AI Act”, AB yetkilileri tarafından önerilen kapsamlı düzenleyici seti ifade eder ve OpenAI’nin ChatGPT gibi sistemleri de içerecek şekilde yapay zekayı denetlemeyi amaçlar. Bu düzenlemeler, vatandaşları yapay zekayla ilişkilendirilen potansiyel risklerden korumayı ve inovasyonu teşvik etmeyi hedefler.
2. “AI Act”ın temel unsurları nelerdir?
“AI Act”, yüksek riskli yapay zeka sistemlerine daha sıkı gereksinimler getiren bir risk odaklı bir yaklaşım benimser. Yüksek riskli yapay zeka sağlayıcıları risk değerlendirmeleri yapmalı ve ürünlerini halka sunmadan önce yasalara uygunluğunu sağlamalıdır. Düzenlemeler ayrıca yapay zekanın polis tahmini yapmak için veya biyometrik bilgileri kullanarak hassas kişisel özellikleri tespit etmek amacıyla kullanımını yasaklar.
3. Uyum sağlanmadığı takdirde cezalar nelerdir?
“AI Act” ihlalleri, ihlalin niteliğine ve ilgili şirketin büyüklüğüne bağlı olarak 7,5 milyon ile 35 milyon avro arasında değişen yüksek cezalarla sonuçlanabilir.
4. Gözlemci grupların gündeme getirdiği temel endişeler nelerdir?
Gözlemci gruplar, şirketlerin lobi faaliyetleri yoluyla düzenlemelerin zayıflatılma riski konusunda endişelerini dile getirmişlerdir. Ayrıca, standartlar, eşikler ve şeffaflık yükümlülükleri gibi çeşitli konularda daha fazla açıklama talep etmektedirler.
5. Uygulama için zaman çizelgesi nedir?
Parlamentodan sonra, AB’nin 27 üyesinin, beklenildiği gibi Nisan ayında düzenlemeleri resmen onaylamaları beklenmektedir. Kanun daha sonra Mayıs veya Haziran ayında AB’nin Resmi Gazetesinde yayımlanacaktır. ChatGPT gibi yapay zeka modellerine özgü hükümler, kanunun resmi yayınlanmasından 12 ay sonra yürürlüğe girecekken, diğer kurallar için iki yıllık bir uyum süresi belirlenmiştir.
Kaynak: AFP
The source of the article is from the blog coletivometranca.com.br
