Yapay zeka (AI) ve generatif yapay zeka (GenAI) alanındaki hızlı ilerlemeler, dünya genelinde çeşitli sektörleri ve ekonomileri devrimleştirebilmektedir. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) son raporu, bu teknolojilerin çift etkisini – üretkenliği hızlandırma, küresel büyümeyi ve geliri artırma potansiyellerini ve işleri değiştirerek eşitsizliği artırma kapasitelerini – tartışmaktadır.
IMF’nin analizi, küresel istihdamın yaklaşık %40’ının GenAI etkilerine maruz kalacağını ve bu oranın Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerde %60’a yükseldiğini ortaya koymaktadır. Bu maruziyet, gelir eşitsizliğini artırma potansiyeline sahiptirken, servet eşitsizliği de büyümeye devam etmektedir. Şirketler, AI ile ilgili üretkenlik kazançlarından faydalanırken, görevleri GenAI araçlarıyla değiştirilen işçilerin ücretleri düşebilir.
Ancak, çalışma aynı zamanda AI ve GenAI tarafından etkilenen işlerin yaklaşık yarısının artan üretkenlik deneyimleyebileceğini de vurgulamaktadır. Ne yazık ki diğer yarısı, geleneksel olarak insanlar tarafından yerine getirilen görevlerin otomatik hale gelmesiyle iş talebinde azalma, düşük ücretler ve azalan istihdamla karşılaşabilir. Bu da belirli iş rollerinin tamamen kaybolmasına neden olabilir.
IMF çalışması, AI tarafından iş yerinde yer değiştirmenin olasılığını kabul etse de, AI’nin pek çok durumda insan çalışmasını tamamlayacağını vurgulamaktadır. AI’den kaynaklanan üretkenlik kazançları, çoğu çalışanın gelir seviyelerinde artışa yol açabilir. Bu gelişen ortamda, gelişmiş ekonomilerdeki düzenleyici çerçeveler ve daha gelişmiş gelişmekte olan pazarlarda işçi yeniden dağılımını desteklemek ve olumsuz etkilenenleri korumak için güncellenmesi gerekmektedir.
AI’nın iş piyasasındaki etkisi, otomasyonla etkilenen rutin görevlerle sınırlı değildir, aynı zamanda yüksek beceri gerektiren işlere de uzanır. IMF, gelişmiş ekonomilerin AI’dan daha yüksek risklerle karşı karşıya olduğunu, ancak aynı zamanda gelişmekte olan pazar ve gelişmekte olan ekonomilere kıyasla faydalarından daha fazla yararlanma fırsatına sahip olduklarını uyarıyor.
GenAI araçlarının yaygınlaşmasıyla iş piyasalarında potansiyel kesintiler önceden Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından vurgulanmıştır. 2025 yılına kadar dünya genelinde 85 milyon işin ortadan kalkması beklenirken, GenAI aynı zamanda çeşitli alanlarda 97 milyon yeni iş yaratabilir. Bu roller arasında GenAI araçlarına yoğun bir şekilde bağımlı olan büyük dil modelleri (LLM) üzerinde çalışan AI geliştiricileri, mühendisler ve bilim insanları gibi roller bulunmaktadır.
AI becerilerine olan talebin artmasıyla birlikte işletmelerin iş gücü ve süreçlerini uyum sağlama yarışına girmeleri beklenmektedir. “Büyük Dil Modelleri Başkanı” ve “Küresel Bilgi Sistemleri Mimar” gibi özel AI rolleri ortaya çıkmaktadır. Etik düşünceler, özellikle olası önyargı, ayrımcılık ve veri gizliliği riskleri göz önünde bulundurularak AI’nın benimsenmesinin merkezinde olmalıdır.
IMF raporu, AI’nın yeteneklerinden faydalanan işçilerin, uyum sağlamayanlara göre üretkenlik ve ücretlerinde artış görmelerinin daha olası olduğunu vurgulamaktadır. AI tarafından yaratılan dijital uçurumu kapatmak için, halkın AI ve GenAI araçlarını etkili bir şekilde kullanma konusunda bilgilendirilmesi, herkesin erişilebilir ve anlaşılabilir hale getirilmesi önemlidir.
İş yerinde yaşanan AI ve makine öğrenme gibi yeni teknolojilere yönelik endişelere rağmen, IT istihdam firması Experis tarafından yapılan son bir anket, dünya genelindeki işverenlerin AI ve makine öğrenme gibi yeni teknolojilere olan umutlarını koruduğunu göstermektedir. Birçok şirket, bu teknolojilerin potansiyel üretkenlik kazançlarından yararlanmak için yetenekli kişileri işe almayı veya mevcut yetenekleri geliştirmeyi aktif olarak aramaktadır.
AI ve GenAI’nın yükselişi, işler ve eşitsizlik üzerinde derin etkilere sahip teknolojik bir devrimi temsil etmektedir. Bu alanı dikkatli bir şekilde yönlendirerek, düzenleyici çerçeveleri güncelleyerek ve etik düşünceleri önceliklendirerek toplumlar, AI’nın faydalarını kullanırken potansiyel olumsuz sonuçlarını en aza indirebilirler.
The source of the article is from the blog zaman.co.at