یک توافقنامه بینالمللی جدید در زمینه هوش مصنوعی (AI) پس از سالها مذاکره به نقطه عطف مهمی دست یافته است که بر نیاز به کاهش خطرات مرتبط با فناوریهای هوش مصنوعی تأکید دارد. این سند جامع در طول دو سال توسط نمایندگان بیش از 50 کشور، از جمله کشورهای برجستهای مانند استرالیا، کانادا، اسرائیل و ژاپن توسعه یافته است.
یک مقام آمریکایی در دولت رئیسجمهور بایدن مجدداً تأکید کرده است که این کشور به تعهد خود برای اطمینان از رعایت حقوق بشر و اصول دموکراتیک توسط فناوریهای هوش مصنوعی پایبند است. این تأیید بر تلاشهای مشترک نهادهای بینالمللی همچون شورای اروپا در زمینه حل چالشهای مرتبط با هوش مصنوعی تأکید دارد.
شبانة محمود، وزیر دادگستری بریتانیا، توضیح داد که این کنوانسیون یک پیشرفت عمده در بهرهبرداری از فناوریهای نوآورانه در حالی که ارزشهای اساسی مانند حقوق بشر و حاکمیت قانون را حفظ میکند، به شمار میآید. چارچوب هوش مصنوعی بهطور عمده بر حفاظت از افرادی که تحت تأثیر سیستمهای هوش مصنوعی قرار دارند، تأکید دارد و بهطور واضح از قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا که اخیراً به تصویب رسیده است، متفاوت است، زیرا این قانون شامل مقرراتی برای توسعه و استفاده از هوش مصنوعی در بازار داخلی اروپا میباشد.
این توافقنامه که توسط کمیته هوش مصنوعی شورای اروپا (CAI) تدوین شده است، به دنبال رسیدگی به مسائل مربوط به حقوق بشر و یکپارچگی دموکراتیک است. پیشنویس این کنوانسیون بینالمللی در ماه مارس نهایی شد و در 17 مه از سوی کمیته وزرای شورای اروپا مورد تأیید قرار گرفت. این سند تاریخی قرار است در تاریخ 5 سپتامبر در ویلنیوس، لیتوانی امضا شود و نشاندهنده تعهد جهانی به حاکمیت مسئولانه بر هوش مصنوعی است.
پیمان جهانی در زمینه هوش مصنوعی به دنبال حفاظت از حقوق بشر: چالشها و دیدگاهها
با ادامه پذیرش پیشرفت سریع هوش مصنوعی (AI) در جهان، یک توافقنامه بینالمللی جدید به منظور تعریف مجدد چگونگی همزیستی فناوری و حقوق بشر در نظر گرفته شده است. پس از مباحثات خستگیناپذیر میان بیش از 50 کشور، پیمان جهانی در زمینه هوش مصنوعی به دنبال ایجاد استانداردهایی است که حقوق بشر و حاکمیت دموکراتیک را در برابر فناوریهای نوظهور هوش مصنوعی در اولویت قرار دهد. در حالی که این ابتکار وعدهدهنده چندین نتیجه مثبت است، همچنین سؤالات و چالشهای مهمی را نیز به همراه دارد.
اهداف اصلی پیمان جهانی در زمینه هوش مصنوعی چیست؟
اهداف اولیه پیمان جهانی در زمینه هوش مصنوعی شامل موارد زیر است:
1. حفاظت از حقوق بشر: تضمین اینکه سیستمهای هوش مصنوعی حقوق بشر را رعایت و محافظت کنند.
2. ارزشهای دموکراتیک: ترویج استفاده از فناوریهای هوش مصنوعی بهگونهای که یکپارچگی دموکراتیک را تقویت کند.
3. مسئولیتپذیری و شفافیت: ایجاد چارچوبهایی برای مسئولیتپذیری درون سیستمهای هوش مصنوعی به منظور جلوگیری از سوءاستفاده و تبعیض.
چالشهای کلیدی مرتبط با این پیمان چیست؟
چندین چالش ممکن است بر موفقیت اجرای پیمان جهانی تأثیر بگذارد:
1. چارچوبهای قانونی متنوع: کشورهای مختلف قوانین و تعاریف متفاوتی درباره حقوق بشر دارند که ممکن است در نحوه اعمال و اجرای پیمان ناهماهنگی ایجاد کند.
2. نابرابریهای تکنولوژیکی: ملتها در تواناییهای تکنولوژیکی خود بهطور قابل توجهی متفاوت هستند. کشورهای در حال توسعه ممکن است بهدلیل منابع محدود، در تطابق با پیمان با مشکل مواجه شوند.
3. مکانیزمهای اجرایی: سؤال این است که شرایط توافقنامه چگونه بهطور بینالمللی اجرا خواهد شد و نظارت بر رعایت آن چگونه انجام میشود.
چه جنجالهایی از پیمان جهانی هوش مصنوعی ناشی میشود؟
1. حاکمیت در برابر نظارت بینالمللی: برخی کشورهای ممکن است در برابر مقررات خارجی که میتواند به حاکمیت و منافع ملی آنها در زمینه توسعه هوش مصنوعی لطمه بزند، مقاومت کنند.
2. تعادل میان نوآوری و مقررهگذاری: نیاز به تشویق نوآوری در حالی که اطمینان از استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی اعمال میشود، یک معضل برای سیاستگذاران و شرکتهای فناوری به شمار میآید.
3. استثنا کردن فناوریهای خاص: نگرانیهایی وجود دارد که این پیمان ممکن است برخی کاربردهای AI که برای پیشرفت حیاتی هستند، از جمله آنهایی که در حوزه دفاع یا ایمنی عمومی قرار دارند، استثنا کند که میتواند به استفادههای غیرقانونی منجر شود.
مزایا و معایب احتمالی این پیمان جهانی چیست؟
مزایا:
– استانداردهای جهانی هماهنگ: این پیمان ممکن است منجر به ایجاد دستورالعملهای مشترک شود که شیوههای بهتری را الهام بخشیده و به چالشهای هوش مصنوعی پاسخهای اخلاقی ارائه دهد.
– اعتماد بیشتر به سیستمهای هوش مصنوعی: با ترویج مسئولیتپذیری و شفافیت، این توافقنامه میتواند اعتماد عمومی به فناوریهای هوش مصنوعی را افزایش دهد.
– حفاظت از جمعیتهای آسیبپذیر: تأکید بر حقوق بشر ممکن است اطمینان حاصل کند که گروههای آسیبپذیر در برابر آسیبهای احتمالی ناشی از فناوریهای هوش مصنوعی محافظت میشوند.
معایب:
– بار مقررهای: تحمیل بار سنگین به شرکتها برای تطابق ممکن است نوآوری را مختل کند و توسعه کاربردهای مفید هوش مصنوعی را کند کند.
– مذاکرات بینالمللی پیچیده: رسیدن به توافق در مورد دیدگاههای فرهنگی و سیاسی متنوع ممکن است ابتکارات را پیچیده کرده و اقدام را کند کند.
– احتمال افزایش نابرابری: کشورهایی که منابع کمتری دارند ممکن است در پیشرفتهای هوش مصنوعی بهدلیل ناتوانی در رعایت هنجارهای بینالمللی، عقبنشینی کنند.
زمانی که پیمان جهانی در زمینه هوش مصنوعی در تاریخ 5 سپتامبر در ویلنیوس، لیتوانی آماده امضا است، جامعه بینالمللی در یک تقاطع بحرانی قرار دارد. با پتانسیل برای هر دو پیشرفتهای قابل توجه و موانع مهم، نتایج این توافق احتمالاً بر چشمانداز آینده هوش مصنوعی و تداخل آن با مسائل حیاتی حقوق بشر تأثیر خواهد گذاشت.
برای اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع، به شورای اروپا مراجعه کنید.