در سالهای اخیر، افزایش سریع استخراج رمز ارزها نگرانیهایی را درباره مصرف برق و آب برانگیخت، زیرا ماشینها به منابع خنککننده قابل توجهی نیاز داشتند. در حالی که علاقه به رمز ارزها تا حدودی تثبیت شده است، چالش دیگری ظهور کرده است: افزایش تعداد مراکز داده که بهواسطهی علاقه ما به هوش مصنوعی تولیدی به وجود آمدهاند.
با وجود وعدههایی که این فناوری به کمک در حفاظت از محیط زیست میدهد، این تصور نشان داده است که گمراهکننده است. به عنوان مثال، انتظار میرفت که ابزارهای دیجیتال استفاده از کاغذ را کاهش دهند؛ اما در واقعیت، مصرف کاغذ به سرعت در حال افزایش است زیرا خرید آنلاین نیاز به بستهبندی بیشتری نسبت به قبل دارد.
معمولاً به عنوان رایانش ابری شناخته میشوند، مراکز داده بناهای مشهودی هستند که پر از ماشینهای پرمصرف انرژی هستند. این مراکز ممکن است نامرئی یا صرفهجویی به نظر برسند، اما تأثیرات زیستمحیطی آنها بسیار قابل توجه است. یک مطالعه از پروژه شیفت برآورد میکند که تا سال آینده، هشت درصد از emissions کربن ناشی از اقتصاد دیجیتال خواهد بود که عمدتاً تحت تأثیر نگرانیهای sustainability است.
با افزایش استفاده از هوش مصنوعی، مصرف منابع و emissions نیز در حال افزایش است. گزارشهای تحقیقاتی نشان میدهند که output کربن شرکتهای بزرگ فناوری، از جمله گوگل و مایکروسافت، به طرز چشمگیری کمتر از حد واقعی برآورد شده است و ممکن است تأثیرات زیستمحیطی جدی در سالهای آینده بدتر شود.
ما به عنوان کاربران در این سناریو نقشی داریم. ضروری است که بفهمیم انتخابهای فناوری ما میتواند تأثیر زیادی بر محیط زیست داشته باشد – از ایجاد همکاری تا نحوه استفاده ما از این فناوریها. با اولویت دادن به کارایی و آگاهی از مصرف خود، میتوانیم تأثیرات منفی عادات دیجیتال خود را کاهش دهیم.
هزینههای زیستمحیطی پنهان فناوریهای نوظهور
با ظهور سریع تکنولوژیهای جدید، نیاز فوری به درک هزینههای پنهان زیستمحیطی آنها به طور فزایندهای مهم شده است. در حالی که بسیاری از این فناوریها نوآوری و کارایی را نوید میدهند، اغلب با یک هزینه همراه هستند: تأثیر زیستمحیطی قابل توجهی که معمولاً به راحتی قابل مشاهده نیست. این مقاله به بررسی این هزینهها، چالشها، جنجالها و مزایا و معایب فناوریهای نوظهور میپردازد.
هزینههای زیستمحیطی مرتبط با فناوریهای نوظهور چیست؟
فناوریهای نوظهور مانند هوش مصنوعی (AI)، بلاکچین و اینترنت اشیاء (IoT) صنایع را متحول کردهاند، اما در عین حال به تخریب محیط زیست نیز کمک میکنند. یکی از هزینههای قابل توجه، مصرف انرژی مرتبط با راهاندازی مراکز داده و قدرت پردازش مورد نیاز برای الگوریتمهای هوش مصنوعی است. طبق یک مطالعه در سال 2021 توسط آژانس بینالمللی انرژی، مراکز داده به تنهایی حدود 1٪ از تقاضای جهانی برق را شامل میشوند و این مقدار پیشبینی میشود که با گسترش هوش مصنوعی افزایش یابد.
چالشها و جنجالهای کلیدی مرتبط با این فناوریها چیست؟
یکی از چالشهای اصلی، تأمین مواد برای تولید فناوری، به ویژه فلزات کمیاب است. فرآیندهای استخراج این فلزات غالباً با عواقب شدید زیستمحیطی و اجتماعی همراه است، از جمله تخریب زیستگاه و آلودگی. علاوه بر این، دفع زبالههای الکترونیکی (e-waste) که حاوی مواد سمی است، چالشهای قابل توجهی برای مدیریت زباله و ایمنی زیستمحیطی به وجود میآورد.
جنجالها بر سر تعادل بین پیشرفت فناوری و پایداری زیستمحیطی وجود دارد. در حالی که حامیان استدلال میکنند که فناوریهایی مانند هوش مصنوعی میتوانند کارایی در استفاده از انرژی و مدیریت منابع را بهبود بخشند، منتقدان بر این باورند که مسیر فعلی پایدار نیست. به عنوان مثال، یک بار آموزش برخی از مدلهای پیشرفته هوش مصنوعی میتواند کربن معادل emissions کل یک خودرو را تولید کند.
مزایا و معایب
فناوریهای نوظهور مزایای زیادی دارند، از جمله افزایش کارایی، بهبود ارتباطات و نوآوری در شیوههای ایمنی و بهداشتی. به عنوان مثال، نوآوریهای فناوری پایدار در جمعآوری انرژی و منابع تجدیدپذیر میتواند به کاهش ردپای کربن ما کمک کند اگر به طور مؤثر ادغام شوند.
اما معایب نیز نمیتوان نادیده گرفت. مقیاس عظیم مصرف انرژی، همراه با emissions قابل توجه ناشی از پردازش دادهها و تولید فناوری، زنگ خطر را به صدا درآورده است. علاوه بر این، فاصله دیجیتالی نگرانیهای اخلاقی را برجسته میکند که در آن کشورهای در حال توسعه ممکن است به دلیل کمبود منابع برای مدیریت مناسب، بار بحران e-waste را به دوش بکشند.
برای کاهش این تأثیرات زیستمحیطی چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
برای مقابله با این چالشها، ذینفعان – از جمله دولتها، شرکتها و مصرفکنندگان – باید بر روی شیوههای پایدار همکاری کنند. شرکتها میتوانند در انرژیهای تجدیدپذیر برای مراکز داده خود سرمایهگذاری کنند و کارایی انرژی را در عملیات خود بهبود بخشند. مصرفکنندگان نیز میتوانند درباره انتخابهای فناوری خود اطلاعات بیشتری کسب کنند و برندهایی را انتخاب کنند که به شیوههای پایدار متعهد هستند.
علاوه بر این، قانونگذاری و توافقهای بینالمللی میتوانند در تنظیم دفع زبالههای الکترونیکی و اطمینان از تأمین مسئولانه مواد نقش کلیدی ایفا کنند. آموزش درباره تأثیرات زیستمحیطی فناوریهای نوظهور بسیار مهم است تا یک پایگاه کاربری آگاه از محیطزیست پرورش یابد.
نتیجهگیری
با ادامه ما در عصر رو به رشد فناوریهای نوظهور، ضروری است که نسبت به هزینههای پنهان زیستمحیطی آنها هوشیار باشیم. با درک این تأثیرات و اقدام جمعی، میتوانیم به سوی آیندهای پایدارتر حرکت کنیم که از مزایای فناوری بهرهبرداری کند و در عین حال معایب زیستمحیطی آن را به حداقل برساند.
برای اطلاعات بیشتر درباره تأثیر زیستمحیطی فناوری، میتوانید منابع مربوط به پایداری را در صندوق جهانی طبیعت و سازمان ملل بررسی کنید.