هوش مصنوعی (AI) آماده است تا به شیوهای جدید که پیشتر دیده نشده است، زندگی انسانی را ثورت دهد. بر خلاف فناوریهای گذشته مانند بلاکچین و دنیای مجازی که اغلب قول دادند “دنیا را تغییر دهند”، هوش مصنوعی بعد از چند دهه توسعه، مدلهای تجارتی قابلیتپذیر بسیاری را ایجاد کرده است و گسترش داده است. تخمین زده میشود که حداقل 40٪ از حرفهها تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت، که نشاندهنده بالقوهای برای تغییر شکل مختلف صنایع است. هر چند هوش مصنوعی احتمالاً تمامی شغلها را در آینده جایگزین نخواهد کرد، اما کسانی که نتوانند به استفاده از هوش مصنوعی تطبیق یابند، احتمالاً توسط کسانی که این کار را میکنند جایگزین میشوند.
در میان بوم هوش مصنوعی، بنیانگذار بایدو، روبین لی، بر تأکید چین بر تمرکز بر برنامههای عملی هوش مصنوعی نسبت به توسعه مدلهای زبانی بزرگ تأکید کرد. این جابجایی استراتژیک از توسعه مدلهای گرانقیمت هوش مصنوعی به ابزارهای محوری بر روی مصرفکنندگان ممکن است منجر به فواید تجاری بیشتر شود. بحث به خارج از زبانهای فنی گسترده شده و به بررسی این موضوع که چگونه فناوری پیشرفته، بهویژه در مناطق محدود منابع مانند جنوب جهانی، میتواند زندگی انسانی را بهبود دهد، پرداخته است.
آیا هوش مصنوعی میتواند واقعاً دیدگاهها و راه حلهای منحصر به فردی را برای پیشبرد اهداف توسعه پایدار سازمان ملل ارائه دهد؟ بحث فعلی به نتیجه مثبتی اشاره میکند، که کارشناسان حدود 70٪ از اهداف هدف توسعه پایدار به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از توسعه هوش مصنوعی بهرهمند میشوند. کاربردهای هوش مصنوعی در بهرهوری انرژی، شهرهای هوشمند، مدیریت منابع آب، دفع پسماند، کشاورزی و مسائل اقلیمی، تجزیه و تحلیل ریسک بهتر و سیاستگذاری برای استراتژیهای بلندمدت را فراهم میکند.
به غضون کاربردهای هوش مصنوعی، دسترسی به دادههای حجیم و با کیفیت بالا ضروری است، همراه با قدرت کامپیوتر کافی. توانایی تحولی هوش مصنوعی تا زمانی محدود بود تا زمانی که دوره اینترنت دادههای فراوانی برای آموزش فراهم کرد و نوآوریهای نیمهرسانا امکان رشد صدهای کارایی رایانه را فراهم کرد. از شکستن انسانها در شطرنج تا پیشرفت مدلهای زبانی مانند ترنسفورمر، تکامل هوش مصنوعی راه را برای پیشرفتهایی مانند چت GPT ایجاد کرده است.
تا رسیدن به هوش مصنوعی تعمیم یافته (AGI) با شناخت خودکار، یک هدف دور است، در حال حاضر هوش مصنوعی گفتگویی به عنوان یک ربات با توانمندی جستجویی خدمت میکند که میتواند به سوالات مختلف پاسخ دهد. اگرچه مدلهای مانند چت GPT دارای دانش گستردهای هستند، اما هنوز ممکن است اشتباهات منطقی داشته باشند یا در گفتگوهای بیادب شرکت کنند و تنوع را بهجای دقت اولیه بیشتر اشغال کنند. در حالی که در آزمونهای ساختاری برتری دارند، این هوشهای مصنوعی ممکن است در تفریح و تفکرانتقادآمیز در تعاملات عادی کمبود داشته باشند.
گسترش نقش هوش مصنوعی در توسعه پایدار
هوش مصنوعی (AI) ادامه میدهد تا گامهای مهمی به سمت تغییر اساسی در جوانب گوناگون زندگی انسان بردارد، با تمرکز ویژه بر توسعه پایدار. اگرچه مقاله قبلی به برخی از نکات کلیدی درباره قابلیتپذیری هوش مصنوعی در ایجاد تغییر مثبت اشاره کرد، اما واقعیتها و اهداف اضافی که در این زمینه توجه ویژه مستحق هستند، وجود دارند.
سوالات کلیدی و چالشها
یکی از سوالات مهمی که مطرح میشود این است که چگونه دولتها و سازمانها میتوانند تضمین کنند که فناوریهای هوش مصنوعی به منصفانه استفاده شوند تا اهداف توسعه پایدار را نشان دهند. در حالی که هوش مصنوعی وعده بهبود کارایی و اثربخشی در حوزههایی مانند مدیریت انرژی و کاهش تغییرات اقلیمی دارد، خطر وارد کردن تفاوتهای موجود وجود دارد اگر اجرای آن به دقت برنامهریزی نشود.
جنبه مهم دیگری که باید در نظر گرفت این است که پیامدهای اخلاقی هوش مصنوعی در توسعه پایدار چیست. چگونه میتوانیم اطمینان حاصل کنیم که سامانههای هوش مصنوعی به نحوی طراحی و استفاده شوند که به حقوق بشر احترام بگذارند، عدالت را ترویج کنند و از پیامدهای ناخواسته پرهیز کنند؟ این سوالات نیاز به تنظیمات و نظارت دقیق بر یکپارچه کردن هوش مصنوعی در تلاشهای توسعه پایدار را نشان میدهند.
مزایا و معایب
یکی از اصلیترین مزایای بهرهبرداری از هوش مصنوعی در توسعه پایدار، پتانسیل آن برای تجزیه و تحلیل دادههای حجیم به سرعت و دقت است، که مدیریت منابع بهتر و تصمیمگیری بهتر را فراهم میکند. سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند به شناسایی الگوها و روندهایی که انسانها ممکن است نادیده بگیرند کمک کنند، که به راهکارهای موثرتری برای چالشهای زیستمحیطی منجر میشود.
با این حال، یکی از معایب مهم استفاده بیش از حد از هوش مصنوعی در توسعه پایدار، خطر تقهقر بخشیدن به جنبههای ضروری از تصمیمگیری و حل مسئله است. هر چند هوش مصنوعی میتواند به تحلیلات و پیشبینیهای معقولی ارائه کند، اما به همدردی و خلاقیت که اغلب برای مقابله با مسایل پیچیده پایداری وارد میشود ندارد که شامل رفتار انسانی و دینامیکهای اجتماعی است.
لینکهای مرتبط
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تلاقی هوش مصنوعی و توسعه پایدار، مقالاتی را در وبسایت برنامه توسعه ملل متحد در نظر بگیرید: undp.org. منابع برنامه توسعه ملل متحد اطلاعات ارزشمندی را در مورد چگونگی بهرهبرداری از هوش مصنوعی برای پیشبرد اهداف پایداری جهانی و مقابله با چالشهای فوری در مناطق مختلف جهان ارائه میدهند.